کاربرد TRIZ در مدیریت و کسب و کار
كاربرد ابزارهاي تفکرTRIZ جهت حل مبتکرانه مسئله درمهندسی؛ جايگزين موفقیت آميز يك روش غیر سیستماتیک آزمون و خطا جهت جستجو راه حل در زندگی روزمره مهندسان و توسعه دهندگان شده است.
چون اکثر تصمیم گیری های مدیریت سازمان توسط مدیران ومدیران عامل بكمك شهود و تجربه شخصی خود گرفته ميشود؛ به همین دلیل اغلب زمینه های پیچیده بسیار ساده گرفته ميشوند، متغيرها نادیده گرفته ميشوند، از محدودیتها اجتناب ميشود، ريسك بدرستي ارزيابي و تخصيص داده نميشود، دانش و پتانسیل هاي موجود برای بهترین راه حل مسئله در زمان مناسب استفاده نميشوند. این بخشی از دلیل تقاضای رو به رشد مدیریت برای ابزار و تفکر سیستماتیک و قدرتمند است، که به پردازش اطلاعات مديران و تصمیم گیری در زمان درست کمک ميكند. فناوری نوآورانه TRIZ چنين ابزار تفکري را ارائه می دهد. دانش TRIZ و تجربه كاربرد حرفه ای TRIZ همراه با تفکر مبتنی بر TRIZ برای وظایف مدیریت؛ اين گونه کمک به شناسایی ابزارهای فناوری جهت اجرا ميكنند:
• ابزارهای TRIZ، مانند اصول نوآوری برای کسب و کار و مدیریت بخوبيِ اصول جداسازی برای حل و فصل تناقضات و تعارضات سازمانی عمل ميكنند
• زمینه تجزیه و تحلیل برای تجسم سیستم های بسیار پیچیده
• روش ها و چک لیست هاي شناسایی مقدماتي خرابی ، برای پیش بینی و ارزیابی ريسكها
• اپراتورهايی براي آشکار ساختن و استفاده از منابع سیستم به عنوان پایه ای برای تصمیم گیری موثر و صرفه جویی در هزینه
• الگوهای تکامل سیستم های فنی برای پشتیبانی از تفکر سیستماتیک و چند بعدی
اجزاء ساختار تفکر
اگر قرار باشد تصمیم گیری های مدیریت بر اساس روشهاي معتبري صورت بپذيرد، دانشTRIZ همراه با روش های تحلیلی آن بطور موثر می تواند مورد استفاده قرار گیرد. اساساً TRIZ در کسب و کار و مدیریت، استفاده از این پنج جزء است:
1.شناسایی و بيان تئوري تعارضات
درگیریهای غیر فنی مانند تناقضات سازمانی یا اداری و تعارض در سطوح مختلف (پرسنل، تیم، حواشي شرکت ، کل شرکت، شاخه ای از صنعت و غیره) باید مشخص شود، به لحاظ تئوري اغراق و سپس در مراحل بعدی حل شود. کاهش قابل ملاحظه نتیجه مورد نظر و یا حتی از بین بردن تمام گرایش ها و ویژگی های منفی ، در حالی که نگه داشتن و تشدید تمام عوامل مثبت و مفید نيز همزمان رخ دهد.
2. نگرش مثبت نسبت به پیچیدگی
به جای ساده سازي ترکیبات و تعاملات پیچیده بهنگام تجزیه و تحلیل یک کار، روش TRIZ اجازه می دهد تا حتی ارتباطات بسیار پیچیده و چند بعدی به وضوح توضیح داده شوند. پیچیدگی کار، خود پیش نیاز پیدا کردن بهترین راه حل است.
3. در نظر گرفتن الگوهای تکامل
در نظر گرفتن سلسله مراتب و الگو سیستماتیک، توسعه تکاملی نهادها و عوامل متضاد؛ نقش مهمی در تجزیه و تحلیل و ارزیابی تصمیمات ممکن را بازی ميکند. بیشتر معیارهای تکاملی TRIZ مانند سازگاری، کنترل و رخ دادهاي دوره ای؛ رویکرد سیستماتیک مسئله را كامل ميكند.
4. ارزیابی ريسكهاي مقدماتي
تصمیم گیری ها و استراتژی ها با استفاده از روش مقدماتي شناسایی خرابی ها تست شده است. قدرت این روش پیدا کردن نقاط ضعف راه حل ارائه شده مدیریت بكمك تلاش سیستماتیک برای "اثبات اشتباه آنها" است. جهت ایجاد مفهوم نارسایی همه منابع موجود در آنها به عمد مورد استفاده قرار ميگيرند. ريسك هاي پنهان یک تصمیم به طور موثر نشان داده شده و می تواند در مراحل بعدي اجتناب شوند.
5. بهره برداري و گسترش منابع و دانش
كاربرد اصلی دانش و مدیریت ایده، استفاده از دانش شخصی و جمعی در آن واحد، جهت گسترش مرزهای دانش و فراهم کردن صرفه جویی زمان دسترسی به دانش و ایده مي باشد. پایگاه داده TRIZ با هزاران مثال و نمونه، یک پایه محکم برای تأثير مدیریت دانش ارائه می دهد.
فرایند حل مسئله در کسب و کار و مدیریت
در مرحله اول یک مسئله غیر فنی باید از نظر یک تعارض یا تناقض با جنبه های مثبت و منفی شبیه به تناقض های فنی فرموله شود. این تعارض پس از آن می تواند در شرایط فیزیکی عمیق تر تقویت شود. با استفاده از 12 اصل دوگانه نوآوری یا اصول جداسازی برای تعارض عمیق تر می توان بر مشكل غلبه كرد.
مقدار آرمان بدست آمده، بطور قابل توجهی نسبت به راه حل مدیران به خصوص در موارد بحرانی سریع تر و بهتر است. فرایند حل مسئله با مراحل اصلی زیر پیشنهاد می شود: عملکرد و تجزیه و تحلیل تعارض، بسیج منابع، تولید ایده، ارزیابی نتایج و تحلیل ريسك و خطرپذیری مقدماتي
12 اصل دو گانه برای کسب و کار و مدیریت؛ به کاربر در حل و فصل تعارضات و درگیری های سازمانی کمک ميكند. آنها تجربه های فردی و شهود مدیر را گسترش ميدهند و علاوه براين به آنها در تدوین و فرموله كردن سريع چندین روش مختلف برای شرایط دشوار کمک ميكنند.
12 اصل برای حل وظایف سازمانی در کسب و کار و مدیریت
1- ترکیب - جدایی 2- تقارن - عدم تقارن 3- همگن - تنوع
4- افزايش - کاهش 5- تحرک – بي حرکتی و ثبات 6- مصرف - احياء
7- استاندارد سازي – تخصص گرايي 8- اقدام - واکنش 9- اقدام به طور مداوم - اقدام مقطعي
10- اقدام جزئی - اقدام كلي 11- عمل مستقیم - عمل غیر مستقیم 12- اقدام اولیه - اقدام متقابل مقدماتی
مثال كاربردي در زمينه مديريت ارتباطات پرسنل سازمان
در شرکت ها اغلب مشکلات به علت تعارض هاي موجود در ارتباطات بوجود می آیند. به عنوان مثال يك جزء با تكنيك بالا موجب عدم ارتباط بین افراد با شایستگی فنی بالا و ساير کارکنان می شود. كه اين تعارض شخصی، اثر منفی بر بهره وری و شرايط کار دارد. در اینجا چند پیشنهاد با استفاده از اين اصول 12 گانه كه چگونه اقدام به برطرف كردن اين تعارض بكنيم آورده شده است:
اصل 1) ترکیب - جدایی:
جدا سازی فرد از ساير کارکنان برای جلوگیری از تماس مستقیم و سازماندهی یک مشاوره مرکزی
در نظر گرفتن امكان کار در خانه و یا زمان كار قابل انعطاف برای افراد خاص
راه اندازی یک پایگاه داده و یا یک سیستم خبره جهت در دسترس قرار دادن تخصص شخص به دیگران
اصل 2) تقارن - عدم تقارن:
کاهش عدم تقارن در تخصص شرکت؛ با آموزش داخلی و یا استخدام چند کارشناس
اصل 3)همگن - تنوع:
تشویق روانی يكسان و بالا بردن آستانه تحمل همکاران
اصل 4) افزایش - کاهش
کاهش درگيري هاي مستقیم فردي با همکاران و در پروژه ها
اصل 5) تحرک - استواری:
کاهش حوزه حركتي فردي در درون شرکت از طریق ابزارهای سازمانی
اصل 7) استاندارد سازی - تخصصگرایی:
استاندارد سازی دانش شرکت و روش کار، معرفی مدیریت دانش
استفاده از دانش منحصر به فرد (و یا فرد متخصص) برای ساخت سیستم مدیریت دانش و یا بكارگيري آنها جهت سازماندهی سيستم
اصل 8) عمل – عكس العمل:
مدنظر قراردادن یک برنامه هدایت اجتماعی و روان شناختی برای افراد
اصل 9) اقدام به طور مداوم - اقدام مقطعي:
ايفاي نقش فردي تنها در نقش مشورتی و در مراحل خاصی از یک پروژه
اصل 10) اقدام جزئی و مقطعي - اقدام كلي:
کاهش مقدار زمانی که فرد در پروژه ها صرف ميكند
اصل 11) عمل مستقیم - عمل غیر مستقیم:
ارائه یک میانجی یا یک مشاور(بافر) اجتماعی برای افراد در تیم و یا در شرکت
نتيجه گيري و پيشنهاد
پژوهش های اخیر بیانگر این است که TRIZ علاوه بر کاربردهای فنی، منجر به توسعه کاربردهایی در حوزه های غیرفنی نیز شده است. ماتریس تضاد و چهل اصل ابداعی آن در حوزه های مختلفی از جمله تجارت و کسب و کار، مدیریت کیفیت، مدیریت عملیات خدماتی، موضوعات اجتماعی و تولید نرم افزارهای کاربردی بکار گرفته می شود. پژوهش های زیادی نیز نشان دهنده تأثیر TRIZ در بهبود عملکرد و تسریع روند نوآوری در حوزه های مختلف فنی و مدیریتی می باشند. امروزه شرکت ها برای کسب مزایای رقابتی پایدار، از TRIZ به طور گسترده ای استفاده می نمایند در سال های اخیر بیش از 30 درصد سود شرکت های بزرگی همچون Sony، SAMSUNG، Motorola و HP از طریق استراتژی های نوآورانه مبتنی بر TRIZ تأمین شده است، همچنین پژوهشگران آمریکایی TRIZ به این نتیجه رسیده اند که بازگشت سرمایه زیادی در اثر اجرای TRIZ در سازمانها در زمینه های تجاری و مدیریتی حاصل می شود
با توجه به جدید بودن موضوع TRIZ برای سازمان های ایرانی و مطابق بررسی ها و شواهد موجود در مقالات و پژوهش های علمی می توان گفت که تاکنون مورد ثبت شده ای در مقالات و کتب علمی در زمینه استفاده از TRIZ در سازمان ها و مؤسسات خدماتي ایرانی وجود ندارد. كه اين خود يك خلأ تحقيقي و كاربردي مناسب جهت انجام پژوهش هاي كاربردي در اين زمينه مي باشد.