خدمات بازطراحی و ارزیابی مدل کسب و کار
بوم مدل کسب و کار یا Business Model Canvas ابزار مدیریتی و استراتژیک است که به مدیران اجازه می‌دهد مدل کسب و کار سازمان خود را توصیف، طراحی و ابداع کرده یا آن را به چالش کشیده و یا تغییر دهند. در سال های اخیر با توجه به مزیت های حاصله از طراحی مدل کسب و کار، غالب مدیران برای توسعه بازار محصولات خود دیگر صرفا به تصمیمات در اتاق های در بسته و با مدیران تولید و بازاریابی و... بسنده نکرده و بیشتر بدنبال راه اندازی یک سیستم کسب و کار هستند تا صرفا ورود به یک بازار جدید و یا تولید یک محصول جدید، چرا که ریسک شکست و تغییر پارادایم های محیطی بشدت افزایش یافته است.
ماهیت استراتژیک بوم مدل کسب و کار از آنجا ناشی می شود که به نظر میرسد مدیران سازمان های بزرگ و حتی کسب و کارهای کوچک در مسیر تحقق چشم اندازشان بدنبال طراحی یک بیزینس مدل جدید و یا تدام و توسعه بیزینس مدل موفق جاری خود هستند و می خواهند در مسیر تحقق مدل کسب و کارهای آینده خود برنامه ریزی و اقدام نمایند.
همچنین در برخی از موارد ما به مدیران شرکتهایی برخورد کرده ایم که فرصت های رشد و توسعه شرکت شان را در بازارهای داخلی و یا در بازارهای خارجی پیدا کرده اند اما مطمئن نیستند که آیا سازمان شان قادر است از عهده این چشم انداز و استفاده از این فرصت برآید یا خیر . بوم مدل کسب و کاردر حالت بسیار متداول به شرکت‌ها کمک می‌کند تا بتوانند با ترسیم تعامل میان بخش‌های مختلف کسب‌وکار خود، فعالیت‌های خود را به شکلی هماهنگ به پیش ببرند تا دسترسی به مشتریان جدیدشان در بازارهای موجود و یا حتی بازارهای جدید قابل درک و فهم باشد و در صورت بروز نقصان و کاستی در همین مرحله طراحی مفهومی بتوانند آنرا شناسایی و برطرف نمایند.
محیط اقتصادی و اجتماعی حاکم بر مدل کسب و کار
مدل های کسب و کار در محیط های اقتصادی و اجتماعی خاص هر کشوری طراحی و اجرا می شوند. ایجاد درک مناسب از شرایط سازمان در مقایسه با محیط تحولات بیرونی، به مدیران کمک می کند تا به درک عمیق تری دست یافته و مدل کسب و کار رقابتی تری را طراحی نمایند. برای فهم بهتر فضای طراحی مدل کسب و کار، ما از رویکرد 5 نیروی رقابتی پورتر استفاده می کنیم که البته برای تکمیل شدن آن مدل نیز از سه منظر دیگر هم که مجموعا میشود چهار منظر ، مدل های کسب و کارهای آینده شرکت را مورد بررسی قرار می دهیم .
منظرهای مورد ارزیابی عبارتند از:
نیروهای بازار: بخش های بازار- نیازها و تقاضاها- مسائل بازار- هزینه های تعویض- جذابیت درآمد
نیروهای صنعت: تامین کنندگان- ذی نفعان- رقبا- تازه واردها- محصولات و خدمات جایگزین
روندهای کلیدی: اقتصادی و اجتماعی- اجتماعی و فرهنگی- قانونی- فناوری
نیروهای اقتصاد کلان: زیرساخت- کالاها و سایر منابع- بازارهای سرمایه- شرایط بازار جهانی
ارزیابی مدل کسب و کار
ارزیابی مدل کسب و کار، یک فعالیت مهم مدیریتی است که به سازمان اجازه می دهد سلامت جایگاه بازار خود را ارزیابی کرده و در صورت لزوم این جایگاه را به تناسب تغییر دهد. این بررسی کلی ممکن است مبنایی برای بهبود مستمر مدل کسب و کار شده یا تبدیل به محرکی برای ایجاد تغییرات جدی و نوآورانه برای مدل شود. ناتوانی در انجام بررسی های منظم ممکن است موجب عدم تشخیص به موقع مشکلات مدل کسب و کار شده و حتی منجر به نابودی شرکت شود. بررسی استراتژیک نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها از منظر مدل کسب و کار به ارزیابی یکپارچه مدل به ما کمک خواهد کرد.
بررسی ساختار یافته SWOT از مدل کسب و کار به دو نتیجه منجر می گردد. این بررسی تصویری از موقعیت کنونی که در آن قرار دارید را به شما ارائه می دهد، (نقاط ضعف و قوت) و پیشنهادهایی برای مسیر آتی سازمان ارائه می دهد. (فرصت و تهدیدها) این ورودی ارزشمند می تواند به مدیران در طراحی گزینه های جدید از مدل کسب و کار یاری رسانده که حرکت در جهت آن گزینه ها می تواند منجر به تکامل سازمان شما گردد.
یکی از پیچیدگی های امر معماری مدل کسب و کار آزمون و سنجش بوم مدل کسب و کار ایده آل و یا آرمانی (چشم انداز) مدیران سازمان است . این کار معمولا در سه بخش انجام می شود که عبارتند از :
الف- آزمون عملی بودن
ب- آزمون رقابتی
ج- آزمون ارزش
دو آزمون اول دارای دو بخش داخلی و خارجی میباشند.
آزمون عملی بودن: بخش خارجی آزمون عملی بودن، شامل اثبات این مسئله است که آیا واقعا بازار برای محصول یا خدمت ما وجود دارد یا خیر. این بخش بر روی جذابیت صنعت، رشد و یا افت بازار، مشتریان بالقوه، اندازه بازار و میزان رقابت تمرکز دارد. کارآفرینانی که این بخش از آزمون عملی بودن را بگذرانند، ثابت میکنند که در بخش بازاریابی طرح کسب و کار خود، تقاضای بسیار زیادی نسبت به ایده آنها وجود دارد.
بخش داخلي آزمون عملی بودن بر روي خود محصول يا خدمت تاكيد دارد. آيا کسب و کار واقعا مي‌تواند به منظور بازگشت هزينهها، در طرح كسب و كار خود، اين محصول را تولید کند؟ آیا اين از آنچه هم اكنون رقبا ارائه میکنند و می‌فروشند، متمايز است؟ آيا براي مشتريان داراي ارزشی مطلوب خواهد بود؟
آزمون رقابتی: بخش خارجي آزمون رقابتی، موقعيت نسبي کسب و کار را نسبت به رقبای اصلي مورد ارزيابي قرار مي‌دهد. چگونه نقاط ضعف و قوت ما با نقاط ضعف و قدرت رقبا، هماهنگ مي‌شود؟ آيا اين تفاوتها، حيات و موفقيت ما را تهديد ميكند؟
آزمون رقابتی داخلي بر روي توانايي مديريت براي ايجاد يك کسب و کار تمركز ميكند كه بتواند در كنار رقبای موجود، به بقاي خود ادامه دهد. براي عبور از اين آزمون، يك طرح بايد كيفيت، مهارت و تجربه تيم مديريت را در فعاليت اقتصادي اثبات كند و این که شركت چه منابع ديگري دارد كه مي‌تواند به حيات رقابتي خود در بازار ادامه دهد؟
آزمون ارزش: براي اين كه مدیران سازمان ، سرمایه های سازمان را صرف اجرای مدل کسب و کار جدید سازمان نمایند باید سهامداران را هم مطلع کرده و انها را راضی نماید پس یک مدل كسب و كار بايد به ذینفعان و سرمایه گذاران خود اثبات كند كه احتمال بازپرداخت يا نرخ سود، قابل توجه است. اصول تجاری برای ارزيابی قابلیت پذیرش مدل کسب و کار جدید عموما بر اساس فرضيات بازار انجام مي‌شود.
شاید یکی از خدماتی كه يك مدل كسب و كار به یک مدیرعامل یا كارآفرين ارائه ميكند، تفهيم اين مسئله است كه راه اندازی یک کسب و کار، خط تولید جدید، ورود به بازار جدیدو.... با توجه به ظرفیت های داخلی و شرایط بیرونی کار آسانی نیست. گاهي در زمان تدوین مدل و قبل از اجرا، مدیر با اين واقعيت رو به رو میشود كه پتاسیل های لازم را برای رسیدن به اهداف مدل کسب و کار خود ندارد و باید استراتژی های دیگری برای افزایش درآمد خود انتخاب کند و یا اینکه باید استراتژهای توانمند سازی داخلی را ابتدا دنبال کند و سپس به استراتژی های عملیاتی بپردازد.
سطح مقدماتی
سطح متوسطه
سطح پیشرفته
